De NAS organiseert samen met de gemeente al meer dan vijf jaar de winteropvang in Rotterdam. Ondanks dat deze plek geen luxeparadijs is, zet de NAS jaarlijks met minimale middelen een optimaal functionerende winteropvang neer voor iedereen die het nodig heeft. “Ik heb in veel landen rondgekeken”, zegt teammanager Siavash Montazeri, “maar nergens is de opvang voor deze groep mensen zo goed georganiseerd als in Nederland.” De winteropvang was deze winter 64 dagen open. Gemiddeld waren er 105 bezoekers per nacht.
De televisie staat altijd aan als de mensen in fases de opvang worden binnengebracht. Wat er gekeken wordt, beslissen ze democratisch. Siavash: “Soms kiezen ze voor een voetbalwedstrijd, soms voor een film.” Tijdens het WK keken de mensen, die gebruikmaken van de winteropvang, steevast voetbal. Ze staren naar het scherm, terwijl ze lichamelijk en geestelijk tot rust komen. Bij de winteropvang krijgen ze wat ze in het park of bos niet krijgen: een warm bedje, een douche en een maaltijd.
“Het is geweldig dat mensen hier terechtkunnen”, zegt Siavash trots. “Mensen die dronken zijn, kunnen in levensbedreigende situaties terechtkomen door de vrieskou in het park of bos. Daarom is de winteropvang in deze periode zo belangrijk. Daarnaast krijgen ze perspectief. Iemand die is uitgeput, kan hulp krijgen van Barka of Ontmoeting. Zij richten zich op mensen van Midden- en Oost-Europese afkomst en bieden begeleiding naar het land van herkomst of helpen met het vinden van werk. We zien ook veel zorgmijders met complexe problematiek. Voor hen is er medische zorg vanuit de straatarts. Voor mensen met een Nederlands paspoort is er hulp vanuit het Stedelijk Daklozen Team (SDT).”
Veiligheid
Teammanager Siavash Montazeri en coördinator Davnon Fikki kennen inmiddels zeventig procent van de cliënten van de winteropvang. Deze groep ‘vaste klanten’ van Midden– en Oost-Europese afkomst slaapt normaliter buiten in een tentje, maar kan naar de winteropvang als de temperatuur onder nul zakt. “Het helpt dat we de meeste mensen kennen om de veiligheid te waarborgen. We kunnen onze aandacht daardoor meer richten op de andere dertig procent van de mensen”, zegt Davnon.
Tekst gaat verder onder de foto.
Foto: Davnon, Siavash en Raheem in het hoofdgebouw (de bunker) aan de Volkelstraat.
Als een cliënt dronken en agressief voor de deur staat bij de Vijverhofstraat, gaat hij mee met de laatste bus. “Dan zijn alle lichten al uit en is er geen speling meer om andere mensen lastig te vallen”, licht Davnon toe. “Je eet wat, je doucht en gaat naar bed. Onrustige mensen plaatsen we dichtbij het personeel, zodat we ze goed in de gaten kunnen houden.” Als iemand voortdurend overlast geeft en zich niet laat corrigeren, wordt hij meegenomen door de politie. Daarnaast worden mensen gefouilleerd. “Het gebeurt heel soms dat ze toch ergens een biertje of een wapen verstopt hebben. Als we erachter komen, nemen we dat uiteraard in beslag.”
Dankzij de inzet van Ontmoeting, Barka, het Stedelijk Daklozen Team en de straatarts is er voor bezoekers van de winteropvang de mogelijkheid om stoom af te blazen. Vrouwen zijn er ook, gemiddeld zo’n tien per avond. Zij slapen in een aparte ruimte. “Ook daar is permanent een medewerker om hun veiligheid te waarborgen.”
Behalve de inzet van personeel en het gefaseerd laten binnenstromen van slapers, blijkt ook wifi een effectief middel tegen agressie. Siavash legt uit: “Op de vorige locatie, in de Maassilo, werkte de wifi niet goed en er waren onvoldoende stroomvoorzieningen om je telefoon op te laden. Dat zorgde voor veel opstootjes en ruzies. Een goede wifi en voldoende stroom helpt ons enorm, want mensen onderhouden met hun telefoon contact met familie, ze kijken een film of doen spelletjes.”
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen zijn incidenten bij deze heftige doelgroep niet helemaal uit te bannen. “Soms zijn er vijf incidenten per week, soms niet één. Meestal komt het door een combinatie van psychische klachten en alcohol.” Als het uit de hand loopt, worden de cliënten uit elkaar gehaald. “Dan slaapt er één in de bunker en de ander in een portacabin. En als het echt niet gaat, schakelen we de politie in. Dat gebeurt met regelmaat, elke week gemiddeld twee keer. We hebben goed contact met de wijkagent en de marechaussee. Zij komen geregeld checken of het goed gaat.”
Medewerkers proeven meteen wanneer er een onveilige sfeer is. “We kiezen voor medewerkers die beschikken over een hoge dosis empathie. We zetten bewust geen spierbundels met een V-teken op de borst in. Dat kan agressie juist uitlokken.” Bij de winteropvang kunnen ze mensen niet schorsen, tenzij ze verwijderd zijn door de politie. “Dan mag diegene de dag erna onder bepaalde voorwaarden toch weer terugkomen. We willen niemand buitensluiten, maar de veiligheid moet natuurlijk wel gegarandeerd worden.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Foto: De bedden in één van de portacabins aan de Volkelstraat.
Activiteiten
Vanwege de winterkouderegeling en beperkte budgettaire mogelijkheden, is het lastig voor de NAS om activiteiten te plannen. Wel zoekt de NAS samenwerkingspartners die vrijwillig een activiteit kunnen optuigen. “We hebben nu spelletjes zoals dammen, maar een groepsprogramma is er niet. Daar is geen budget voor. Er zijn partijen die bijvoorbeeld bereid zijn om dertig maaltijden te leveren. Dat is goed bedoeld, maar dat is te weinig voor deze groep. Soms hebben we meer dan 120 bezoekers. Laatst was er wel een dame met cupcakes. Die verstrekten we direct bij de ingang, zodat we zeker weten dat iedereen er één had.”
Voor Siavash en Davnon én voor de bezoekers zou het prettig zijn als de opvang permanent open mag. “Dat zorgt voor duidelijkheid voor cliënten en medewerkers. Het is veel makkelijker voor personeel. Dat zorgt voor duidelijkheid voor alle partijen”, benadrukt Davnon. “Ook voor externe partijen. Nu moet alles ad hoc geregeld worden.” Siavash vult aan: “Wij merken dat er na elke laatste nacht, voordat de opvang weer dicht moet, meer onrust is. Ze zijn chagrijniger en ze weten dat hun gedrag geen consequenties heeft, want de opvang gaat toch dicht.”
Toekomst
Waar de winteropvang de komende jaren opgetuigd wordt, is nog niet formeel vastgesteld. De gemeente bepaalt jaarlijks welke zorginstelling de winteropvang in samenwerking met de gemeente organiseert. “Voor ons is het belangrijk dat we daar snel duidelijkheid over krijgen, zodat we de personele bezetting op orde kunnen krijgen”, zegt Siavash.
